*διδάκτορος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, στην Κωνσταντινούπολη.
Όταν είχε αρχίσει να προβάλλεται στην Τουρκία το σήριαλ «Ο μεγαλοπρεπής αιώνας» (Muhteşem Yüzyıl) πριν από δύο χρόνια, είχε προκαλέσει σκάνδαλο. Πώς είναι δυνατόν ένας από τους πιο σημαντικούς σουλτάνους, που έφερε τον τίτλο του χαλίφη και ήταν γνωστός για την ευσέβεια και τους περιορισμούς που επέφερε στην κατανάλωση αλκοόλ, να εμφανίζεται να πίνει και να ερωτοτροπεί με τη Χουρέμ, η
οποία επίσης εμφανιζόταν ως μια αδίστακτη πλανεύτρα; Πολλοί «ειδικοί» ξεσπάθωσαν, ξεσηκώθηκε κάποιος κόσμος με «βαθιά θρησκευτικά και εθνικιστικά αισθήματα», έγιναν κάποιες μάλλον αμήχανες διαδηλώσεις. Σιγά-σιγά, το ποτήρι από τα χέρια του Σουλεϋμάν εξαφανίστηκε, τη θέση του πήρε το σπαθί, και ο οθωμανικός στρατός άρχισε να κατακτά τη μια πόλη μετά την άλλη. Η Χουρέμ, αντίστοιχα, άρχισε να γεννάει περήφανη και να ασχολείται με τα παιδιά της. Όλοι ηρέμησαν, το σήριαλ έχασε την αρχική του τεραστία ακροαματικότητα, όμως δεν έπαψε ποτέ να έρχεται μεταξύ των πρώτων στις προτιμήσεις του κόσμου, για όσους βλέπουν γενικώς σήριαλ γιατί είχε άφθονο πάθος και ίντριγκα, για όσους θαυμάζουν τους Οθωμανούς προγόνους γιατί παρουσίαζε τα περασμένα μεγαλεία. Έως εδώ όλα καλά. Ξαφνικά, αρχές Δεκεμβρίου, ο Τούρκος πρωθυπουργός, του οποίου ένα από τα εξαιρετικά ταλέντα είναι να αλλάζει την ατζέντα, σε έναν από τους λαύρους λόγους του επέκρινε με έντονο τρόπο το γεγονός ότι ο Σουλεϊμάν εμφανίζεται στο σήριαλ να περνάει τον περισσότερο χρόνο στο χαρέμι, καταλήγοντας πως «ο Κανουνί (Σουλεϊμάν) πέρασε τριάντα χρόνια πάνω στο άλογο. Καταδικάζω τους παραγωγούς και τους σκηνοθέτες αυτής της σειράς». Φυσικά, το αποτέλεσμα ήταν να ξεχάσουν όλοι τα πραγματικά προβλήματα αυτής της χώρας και να σηζητούν ξανά τα ερωτικά κατορθώματα του Σουλεϊμάν. Αυτή τη φορά το θέμα έφτασε και στο κοινοβούλιο, όπου ένας πολίτης κατέθεσε πρόταση να διακοπεί το σήριαλ με βάση τον νόμο του 1951 για την προστασία του προσώπου του Κεμάλ Ατατούρκ (!). Επειδή αυτό θα ήταν μάλλον αστείο, ένας βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος αποφάσισε να προτείνει έναν αντίστοιχο νόμο για την προστασία του προσώπου των σουλτάνων. Περιμένουμε με ανυπομονησία. Στο μεταξύ η Χουρέμ εγκατέλειψε τα βαθιά ντεκολτέ και άρχισε να καλύπτει το πρόσωπο και να προσεύχεται.
Γνωρίζω πως στην Ελλάδα το σήριαλ αυτό έχει μεγάλη ακροαματικότητα, παρά τις όποιες αντιδράσεις. Όταν μοιράστηκα στο facebook την είδηση για την πιθανή απαγόρευσή του στην Τουρκία, κάποιος φίλος σχολίασε λέγοντας μακάρι να το απαγόρευαν και στην Ελλάδα. Δεν ήταν ιστορικός και εν μέρει κατανοώ την αγανάκτήσή του απέναντι στην κυριαρχία των τουρκικών σήριαλ. Ωστόσο, τέτοιες φωνές αποτελούν για μένα απόδειξη πως σε κάποια πράγματα η ελληνική κοινωνία έχει αρχίσει να μοιάζει στην τουρκική εκείνη την οποία λοιδορούσε μέχρι προχθές. Λίγες μέρες αργότερα, αντίθετα, μια συνάδελφος ιστορικός, εξοργισμένη με μια τέτοια προοπτική, με ρώτησε γιατί δεν αντιδρούν οι Τούρκοι ιστορικοί και γιατί δεν απαγορεύεται δια νόμου και η ταινία 1453, που επίσης παραχαράζει την ιστορία, παρουσιάζοντας τον Πορθητή να προσπαθεί να παρηγορήσει το τρομοκρατημένο πλήθος των χριστιανών που είχαν βρει καταφύγιο μέσα στην Αγιά Σοφιά. Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα την έχει δώσει ήδη ο γνωστός ιστορικός Σουκρού Χανίογλου (Şükrü Hanioğlu). Σε άρθρο του στην εφημερίδα Sabah, στις 16 Δεκεμβρίου, έγραφε: «Αυτή η συζήτηση δεν έχει σχέση ούτε με την ιστορία ούτε με τις πηγές από τις οποίες οι μάζες διαμορφώνουν την ταυτότητά τους». Φανταστείτε για τη σειρά The Tudors στην Αγγλία να έκανε μια παρόμοια δήλωση ο πρωθυπουργός ή η βασίλισσα, συνεχίζει ο Τούρκος ιστορικός. Φανταστείτε ιστορικούς να αντιδικούν με τον πρωθυπουργό γι’ αυτό το θέμα. Αυτό που αναδεικνύει αυτή η συζήτηση, θα πρόσθετα εγώ, είναι η βαθιά κρίση στην οποία επανέρχεται η πολιτική κουλτούρα στην Τουρκία μετά από μερικά χρόνια σχετικής βελτίωσης. Ένας από τους υπεύθυνους ιστορικούς συμβούλους της σειράς και προσωπικός μου φίλος, ο ιστορικός Γκιουνχάν Μπορεκτσί (Günhan Börekçi), με διαβεβαίωσε πως ακόμη και αν έκανε ναμάζι η Χουρέμ, δεν άλλαξαν στην ουσία πολλά πράγματα. Η σειρά εξακολουθεί να έχει μεγάλη ακροαματικότητα και όσο αυτό συμβαίνει και το κανάλι που την προβάλλει τα έχει καλά με την κυβέρνηση, θα πάει και για τέταρτη χρονιά. Δεν υπάρχει λόγος για πανικό επομένως!
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου